رویکرد مبتنی بر حقوق بشر چیست و چه نقشی در انجمن‌‌ها دارد؟

حقوق بشر ستون یک جامعه عادلانه و منصفانه است. گروه‌ها و انجمن‌ها مثل یک جامعه کوچک عمل می‌کنند و کنشگران مدنی باید الگوی جهانی باشند که برای ساختن آن تلاش می‌کنند. این رویکرد می‌تواند به طور قابل توجهی به حفاظت و بسط این حقوق در جامعه بزرگ‌تر کمک کند و آنها را برای مردم حتی در سطوح کوچک و محلی قابل دسترسی‌ و معنادار سازد.

 رویکرد مبتنی بر حقوق بشر (HRBA) چیست؟

رویکرد مبتنی بر حقوق بشر یاHuman Rights-Based Approach   چارچوبی است که توسط سازمان ملل متحد تعریف شده است. هدف این رویکرد این است که هنجارها، استانداردها و اصول حقوق بشر بین‌المللی را در سیاست‌ها و شیوه‌ کار گروه‌های مختلف و جوامع کوچک اعمال کند. این رویکرد بر این واقعیت استوار است که همه افراد یک گروه، تیم یا انجمن باید به حقوق و آزادی‌های اساسی خود دسترسی داشته باشند. HRBA بر مشارکت، پاسخگویی، عدم تبعیض و توانمندسازی متکی است.

 اصول کلیدی HRBA در انجمن‌ها

۱. مشارکت: برای اینکه انجمن‌ها بتوانند کارهای‌شان را بر اساس حقوق بشر پیش ببرند، باید اطمینان حاصل کنند که همه اعضا، در فرآیندهای تصمیم‌گیری نقش داشته باشند. مشارکت مهم است زیرا به افراد این امکان را می‌دهد که بر سیاست‌ها و شیوه‌هایی که به طور مستقیم بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارد، تأثیر بگذارند.

۲. پاسخگویی: رهبران انجمن‌ها باید به طور مداوم دولت‌های محلی، نهادها و افراد تصمیم‌گیرنده را در قبال احترام به حقوق بشر و تحقق آن مسئول بدانند و سازوکاری را پایه‌گذاری کنند که در آن اعضای یک گروه بتوانند در صورت نقض حقوق‌شان، عدالت را طلب کنند.

۳. عدم تبعیض: یک عنصر کلیدی در بهبود حقوق بشر، اطمینان از این است که هیچ فردی بر اساس نژاد، جنسیت، قومیت، دین یا هر وضعیت دیگری مورد تبعیض واقع نشود و از حقوقش محروم نباشد. انجمن‌ها باید به طور فعال برای از بین بردن تبعیض و ترویج برابری تلاش کنند و سیاست‌هایی را دنبال کنند که به نیاز همه اعضا، به ویژه کسانی که آسیب‌پذیرتر هستند، رسیدگی کنند.

۴. توانمندسازی: توانمندسازی افراد و گروه‌ها در یک انجمن برای بهبودِ حقوق بشر در جامعه بزرگ‌تر ضروری است. رهبران انجمن‌ها باید راهکارهایی برای آموزش و دسترسی به منابع پیدا کنند که از طریق آن‌ها افراد گروه حقوق خود را درک کرده و از آنها دفاع کنند. توانمندسازی، اعضای منفعل را به افرادی خواستار تغییر تبدیل می‌کند که قادر به دفاع از حقوق خود و حقوق دیگران هستند.

۵. پیوند حقوق بشر با توسعه در جوامع کوچک: حقوق بشر و توسعه عمیقا با هم مرتبط هستند. انجمن‌ها می‌توانند با ادغام حقوق بشر در طرح‌های مربوط به توسعه‌، آن‌ها را به نفع مردم تغییر دهند و برنامه‌ها را به سویی ببرند که نه تنها حقوق بشر را نقض نمی‌کنند، بلکه به ترویج آن کمک می‌کنند.

بهبود حقوق بشر در یک تشکل یا انجمن نیازمند تلاش هماهنگ از سوی همه اعضای آن است. با پذیرش رویکرد مبتنی بر حقوق بشر، اعضای یک گروه، حقوق بشر را تنها مفهومی نظری نمی‌بینند، بلکه آن را به صورت ملموس درک و اجرا می‌کنند. از طریق آموزش، مشارکت، پاسخگویی و توانمندسازی، انجمن‌ها می‌توانند حقوق همه افراد گروه را حفظ و ترویج و نهایتا به جامعه‌ای عادلانه، منصفانه و مقاوم دست پیدا کنند.