نشستی با عنوان «آزادی دانشگاهی در معرض تهدید» روز ۲۴ مارس ۲۰۲۵ به میزبانی پلتفرم حقوق بشر ژنو و با همکاری شبکه «دانش‌آموختگان در خطر» در ژنو و به صورت حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. این نشست از ساعت ۱۳:۱۵ تا ۱۴:۴۵ خواهد بود و قرار است در آن به اهمیت آزادی دانشگاهی، پایه‌های قانونی آن و مسائلی که این آزادی با آن‌ها روبه‌رو است، پرداخته شود.
آزادی دانشگاهی یکی از پایه‌های اساسی آموزش باکیفیت، پژوهش و نوآوری است. این آزادی به اندیشه‌ورزی، تولید ایده‌های تازه و گسترش دانش کمک می‌کند و در حکمرانی دموکراتیک و تحقق حقوق بشر امری مهم به شمار می‌رود. حفاظت از آزادی دانشگاهی سبب می‌شود که نهادهای علمی به عنوان محیطی برای بیان دیدگاه‌های مختلف، بدون فشارهای غیرموجه، به کار خود ادامه دهند.
با وجود اهمیت آزادی دانشگاهی، این حق در بسیاری از کشورها تحت فشار و سرکوب قرار گرفته است. مداخلات سیاسی، سانسور ایدئولوژیک و قوانین محدودکننده، استقلال پژوهش و آموزش را تهدید می‌کند. این وضعیت به‌ویژه در کشورهایی با نظام‌های غیردموکراتیک شدیدتر است، اما حتی در کشورهای دموکراتیک نیز روند نگران‌کننده‌ای به چشم می‌خورد. محدودیت در موضوعات علمی، حذف مباحث مهم از برنامه‌های درسی و فشارهای سیاسی بر پژوهشگران از جمله این تهدیدات است.
کمیته حقوق بشر سازمان ملل در تازه‌ترین گزارش خود درباره ترکیه، به محدودیت‌های مداوم علیه دانشگاهیان اشاره کرده است. این محدودیت‌ها شامل جلوگیری از آزادی حرکت، اخراج بدون طی مراحل قانونی، آزار سیاسی و انتقام‌گیری است. کمیته از دولت ترکیه خواسته است که شرایطی امن برای پژوهشگران فراهم کند تا بدون ترس از آزار و اذیت به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
حفاظت از آزادی دانشگاهی نیازمند ایجاد چارچوب‌های قانونی قابل توجه در سطوح ملی و بین‌المللی است. این قوانین باید تضمین کنند که دانشگاهیان از تهدیدات و فشارها در امان باشند و نهادهای علمی استقلال خود را حفظ کنند تا سلامت علمی و پژوهشی تضمین شود.
🔹 فرحیده شهید – گزارشگر ویژه حق آموزش سازمان ملل
🔹 ایوون دوندِرز – استاد دانشگاه آمستردام و عضو کمیته حقوق بشر سازمان ملل
🔹 جسی لوین – مسئول ارشد شبکه «دانش‌آموختگان در خطر»
🔹 فلیکس کرچمایر – مدیر اجرایی پلتفرم حقوق بشر ژنو (مدیر نشست)
این نشست فرصتی است تا با همفکری درباره مسائلی که آزادی دانشگاهی با آن روبروست و برای حفاظت از این حق اساسی، راه‌حل‌های عملی پیدا شود. علاقه‌مندان می‌توانند از طریق لینک زیر ثبت‌نام کنند:
