نخستین همایش و نمایشگاه تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران برگزار شد
نخستین همایش و نمایشگاه تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران، روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴، در دانشگاه تهران آغاز به‌کار کرد؛ رویدادی که با هدف بررسی تجارب عملی، استحکام پیوند میان نظریه و اجرا و ترویج گفتمان مسئولیت اجتماعی برگزار شده و تا ظهر روز چهارشنبه ادامه خواهد داشت.
مسئولیت اجتماعی به‌عنوان کنش داوطلبانه و فراتر از وظایف سازمانی
غلامرضا غفاری، دبیر علمی این همایش و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با اشاره به اهمیت روزافزون این حوزه گفت: «امروزه در جهان با گفتمان و صنعت مسئولیت اجتماعی مواجهیم.» او افزود: «مسئولیت اجتماعی یک کنشگری داوطلبانه و چیزی اضافه‌تر از وظیفه یا مسئولیت ذاتی است.» به گفته او، این مفهوم نه‌تنها برای شرکت‌ها، بلکه برای تمامی نهادها و عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی مطرح است.
غفاری همچنین معتقد است که نباید مسئولیت اجتماعی در سطح اندیشه‌ورزی باقی بماند، بلکه باید در کردار، سیاست‌گذاری و اجرا نمود پیدا کند.
هشدار نسبت به فرسایش زیست اجتماعی و بحران‌های اجتماعی
در آیین افتتاحیه همایش، سعید معیدفر، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، با نگاهی انتقادی به وضعیت کنونی جامعه ایران، از کاهش مشارکت اجتماعی و فرسایش روح جمعی سخن گفت. به گفته او: «متأسفانه در حال حاضر، جامعه ایران با کاهش روح جمعی و اجتماعی روبرو است، زیرا مشارکت مردم در امور اجتماعی کاهش یافته و مسئولیت‌پذیری فردی جایگزین آن شده است.»
معیدفر ریشه این وضعیت را توسعه نامتوازن، شهرسازی بی‌رویه و تخریب محیط‌زیست دانست و گفت: «این وضعیت می‌تواند منجر به بحران‌های بزرگ، منازعات منطقه‌ای و بین‌المللی و جنگ‌های داخلی شود.» او نمونه‌هایی از آسیب‌های اجتماعی چون فقر، اعتیاد و کارتن‌خوابی را نتیجه این روند دانست و همکاری جمعی را برای مقابله با این بحران‌ها ضروری دانست.
این جامعه‌شناس همچنین با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر روابط اجتماعی گفت: «ارتباطات مجازی نمی‌تواند جایگزین روابط واقعی و همبستگی اجتماعی شود.» به باور او، بازسازی زیست اجتماعی نیازمند تلاش نخبگان، نهادهای مدنی و آگاهی‌سازی عمومی است.
نمایش تجارب عملی و پیوند دانشگاه با جامعه
جمال رحیمیان، رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران و از برگزارکنندگان اصلی همایش، این رویداد را بخشی از رسالت ملی دانشگاه تهران دانست و گفت: «جهاددانشگاهی همانطور که تلاش کرده پل میان دانشگاه، صنعت و مردم باشد، اکنون نیز به حوزه مسئولیت اجتماعی به عنوان یک سرمایه برای کشور پرداخته است.»
او ادامه داد: «پرداختن به مبحث مهم مسئولیت اجتماعی زمینه‌ساز تحقق عدالت و توسعه اجتماعی است.» به گفته رحیمیان، این همایش و نمایشگاه از دل دغدغه‌های گروه جامعه‌شناسی پژوهشکده مطالعات توسعه شکل گرفته و تلاش دارد تئوری و عمل را در کنار یکدیگر قرار دهد.
در ادامه نشست، حسین وفاپور، عضو کمیته علمی همایش، با اشاره به تجربه طولانی پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی در حوزه توسعه و پیشرفت، نقش این نهاد را در ایجاد پیوند میان دانشگاه، صنعت و جامعه دارای اهمیت دانست. او گفت که برگزاری این رویداد با هدف مشارکت فعال گروه‌های جامعه‌شناسی و مدیریت از دانشگاه‌های مختلف کشور طراحی شده تا بستری برای گفت‌وگوی میان دانش و عمل فراهم شود.
به گفته وفاپور، یکی از اهداف کلیدی همایش، ایجاد ارتباط میان اساتید، دانشجویان دوره دکتری و کارشناسی ارشد با مسائل اجرایی و نمایش ملموس‌تری از مفهوم مسئولیت اجتماعی است. او با تأکید بر اهمیت ترکیب مفاهیم نظری با تجربه‌های عملی، اعلام کرد که این روند پس از پایان همایش نیز ادامه خواهد یافت و نشست‌هایی ماهانه با حضور فعالان این حوزه برگزار می‌شود. وفاپور همچنین از رونمایی یک جلد کتاب ترجمه‌شده درباره تجارب جهانی در زمینه مسئولیت اجتماعی خبر داد و افزود: «دبیرخانه مسئولیت اجتماعی مستقر در پژوهشکده مطالعات توسعه همواره برای ترویج این گفتمان و فرهنگ‌سازی در سطح ملی تلاش کرده است.»
ارائه مقالات، نشست‌های تخصصی و تجارب بنگاه‌های اقتصادی
همچنین علی میرزایی، دبیر اجرایی همایش، اعلام کرد که در پی فراخوان آبان‌ماه گذشته، ۷۹ چکیده مقاله به دبیرخانه رسیده و از میان آن‌ها، ۳۸ مقاله برای چاپ و ارائه انتخاب شدند. از این تعداد، ۲۵ مقاله در صحن همایش و ۱۳ مقاله به‌صورت پوستر ارائه می‌شوند. او همچنین گفت: «این همایش تلفیقی از مقالات علمی و تجارب عملی است.»
۱۲ نشست تخصصی با موضوعاتی چون «دانشگاه و مسئولیت اجتماعی»، «محیط زیست»، «پایداری»، «صنعت نفت»، «فناوری‌های نوین»، «گزارش‌دهی پایداری» و «فرهنگ و آموزش» برگزار خواهد شد.
در کنار سخنرانی‌ها، ۱۲ تجربه موفق از حوزه‌هایی مانند نفت، صنعت، معدن و محیط زیست نیز ارائه می‌شود. هدف از این ترکیب، ارائه تصویری واقعی از ظرفیت‌های مسئولیت اجتماعی در ایران است.
حضور ۲۰ بنگاه اقتصادی در نمایشگاه خیابانی
نمایشگاهی نیز در خیابان اصلی دانشگاه تهران برپا شده که در آن ۲۰ شرکت و بنگاه اقتصادی، تجارب خود را در حوزه مسئولیت اجتماعی به نمایش گذاشته‌اند. این نمایشگاه تا روز چهارشنبه ادامه دارد.
افزایش گفت‌وگوی مشارکتی و تلاش برای استمرار گفتمان مسئولیت اجتماعی
به گفته میرزایی، تاکنون هفت پیش‌نشست نیز برگزار شده که به افزایش تعامل میان پژوهشگران، مسئولان دولتی و دانشگاهیان کمک کرده است. قرار است پس از پایان این رویداد، در دوشنبه‌های آخر هر ماه، نشست‌هایی با هدف بررسی و تحلیل یک تجربه مسئولیت اجتماعی برگزار شود.
در حاشیه این همایش، کتابی ترجمه‌شده درباره تجارب جهانی در حوزه مسئولیت اجتماعی رونمایی خواهد شد و چند شماره از مجله پژوهشکده مطالعات توسعه نیز به این موضوع اختصاص پیدا می‌کند.
همایش نخست تجارب مسئولیت اجتماعی تلاش دارد با گردهم‌آوردن اساتید، فعالان اقتصادی، نهادهای مدنی و دولتی، گفتمان جدیدی پیرامون مسئولیت‌پذیری اجتماعی نهادها، شرکت‌ها و افراد ایجاد کند. همان‌گونه که غفاری در پایان نشست گفت: «امروزه جوامع را براساس دستاوردهایشان تعریف می‌کنند.» اگر قرار باشد توسعه‌ای پایدار و انسانی رقم بخورد، باید مسئولیت اجتماعی نه‌تنها یک شعار، بلکه بخشی از رفتار نهادینه‌شده در تمامی سطوح جامعه باشد.
